چگونگي تعقيب قانوني صادر كننده چك بلامحل

 

تعريف چك بلامحل : هر كس با علم به بسته بودن حساب بانكي خود اقدام به صدور چك كند، عمل وي در حكم صدور چك بي محل خواهد بود.

قبل از تنظيم شكايت به نكات زير توجه كنيد:

1. صدور چك بلامحل از جمله جرايم خصوصي محسوب شده و بدون شكايت دارنده چك، صادر كننده چك بلامحل قابل تعقيب نيست.

2. براي جلوگيري از زايل شدن حق شكايت كيفري، دارنده چك بايد حداكثر تا 6 ماه از تاريخ صدور چك براي وصول آن به بانك مربوط مراجعه كرده و پس از اخذ گواهي عدم پرداخت نيز حداكثر تا 6 ماه از تاريخ صدور گواهي عدم پرداخت، شكايت خود را به مرجع قضايي تقديم كند.

3. تنها دارنده چك، حق شكايت كيفري دارد و دارنده چك از نظر قانوني شخصي است كه براي اولين بار چك را به بانك ارايه كرده و گواهي عدم پرداخت به نام وي صادر شده باشد.

4. دادگاه صلاحيت دار براي رسيدگي به شكايت دارنده چك عليه صادر كننده، دادگاه مستقر در مجتمع قضايي واقع در محدوده بانك محال عليه مي باشد.

طريقه تنظيم شكايت :

اگر چك به هردليل برگشت زده شود، پس از دريافت گواهي عدم پرداخت از بانك محال عليه و اطمينان از وصول نشدن چك از طريق مذاكره، نسبت به تنظيم شكواييه اقدام كنيد.

اقدامات لازم پس از تنظيم شكواييه:

1. به قسمت ارجاع شكايت حوزه قضايي كه بانك محال عليه در محدوده آن واقع است مراجعه كنيد.

2. معاونت ارجاع حوزه قضايي مربوط در زير شكواييه دستور تحقيقات مقدماتي و اعلام نتيجه را به حوزه انتظامي واقع در محدوده سكونت صادركننده چك را صادر مي كند.

3. پس از اخذ دستور مقام قضايي به حوزه انتظامي مربوط مراجعه كرده و بر حسب رويه معمول، با كسب دستور فرمانده حوزه انتظامي و يا جانشين وي اخطاريه سه روزه كه به اخطار حسن نيت معروف است به همراه مامور نيروي انتظامي به متهم ابلاغ مي شود.

4. در صورتي كه متهم در ظرف سه روز پس از ابلاغ اخطاريه ذكر شده در بند 3، رضايت شاكي را جلب كرده و يا ترتيب پرداخت وجه چك را بدهد با اعلام رضايت شاكي و يا ارايه لاشه چك توسط وي پرونده مختومه مي شود و الا در صورت حضور نيافتن در موعد مقرر با دستور مقام قضايي نسبت به جلب متهم اقدام و پرونده با گزارش نيروي انتظامي و به همراه طرفين به حوزه قضايي مربوط ارسال مي شود.

پس از تعيين شعبه رسيدگي كننده توسط رياست حوزه قضايي و يا معاونين آنها پرونده در جريان رسيدگي قرار مي گيرد اين اقدامات در صورتي كه متهم متواري باشد نيز انجام مي گيرد.

هم چنين خوب است بدانيم با توجه به رويه معمول در برخي از مجتمع هاي قضايي دستور تعقيب قانوني متهم صدور چك بلامحل در فرم هاي چاپي كه متضمن اخطار سه روزه و در صورت حضور نيافتن يا كسب رضايت شاكي جلب متهم قيد شده صادر مي شود كه در اينگونه موارد در صورت حضور نيافتن متهم نيازي به صدور برگ جلب مجدد نيست.

اقدامات لازم تا زمان نوبت رسيدگي به پرونده در دادگاه :

1. در صورتي كه متهم متواري بوده و بيم خروج وي از كشور برود مي توان از دادگاه در خواست ممنوع الخروج كردن وي را از كشور كرد.

2. از آن جا كه با تقديم شكايت و درخواست تعقيب قانوني متهم دادگاه تنها به جنبه جزايي صدور چك بلامحل رسيدگي كرده و متهم را به مجازات مقرر قانوني محكوم مي كند، بنابراين به منظور محكوميت متهم به پرداخت مبلغ چك، ضمن محكوميت جزايي، شاكي بايد تا اولين مجازات مقرر قانوني محكوم مي كند، بنابراين به منظور محكوميت متهم به پرداخت مبلغ چك، ضمن محكوميت جزايي، شاكي بايد تا اولين جلسه رسيدگي اقدام به تقديم درخواست ضرر و زيان كند.

3. اخذ برگ جلب بسيار متهم به منظور دستگيري وي.

4. در صورت ضرورت، تقاضاي صدور قرار تامين خواسته از دادگاه ضمن دادخواست ضرر و زيان و يا به صورت جداگانه.

در صورتي كه متهم داراي اموال اعم از منقول و غير منقول باشد شاكي مي تواند با اخذ قرار تامين خواسته از دادگاه مربوط و اجراي آن نسبت به توقيف اموال معرفي شده و بر اساس مقررات قانون آيين دادرسي مدني تا ميزان وجه چك بلامحل اقدام و پس از صدور حكم و طي تشريفات قانوني حقوق خود را مطالبه كند.

5. حضوردر جلسات رسيدگي در دادگاه مربوط.

نحوه ي تنظيم دادخواست ضرر و زيان و تقديم آن به دادگاه:

دادخواست بايد در برگ هاي مخصوص دادخواست تنظيم و پس از درج نام خواهان و خوانده و ساير مشخصات مورد لزوم، نسبت به تكميل آن اقدام شود.

مدارك لازم پيوست دادخواست:

1. نسخه ي ثاني دادخواست در صورتي كه خوانده يك نفر باشد و الا به تعداد خواندگان به علاوه يك نسخه اضافه.

2. تصاوير مصدق پشت و روي چك در دو نسخه (در صورتي كه صادر كننده يك نفر باشد) و الصاق تمبر بر روي هر برگ و تصديق كردن آنها در شعبه مربوط.

3. ابطال تمبر هزينه دادرسي وفق قانون.